پایگاه بسیج ذوالفقار (شهرستان ارومیه)

حوزه 3 شهری شهید مهدی امینی

۷ مطلب با موضوع «شجره طیبه صالحین» ثبت شده است

متاسفانه، گاهی برخی به اشتباه گمان می کنند که با سپری شدن مرحله جذب، نود درصد کار صورت پذیرفته است در حالی که چنین به نظر می رسد در عرصه جهاد فرهنگی و برای تداوم حضور افراد در مسجد نیز می توان همان تعبیر معروف انقلابی شدن و انقلابی ماندن را به کار برد که گفته می شود «هرچند انقلابی شدن مهم است؛ اما انقلابی ماندن بسیار از آن مهمتر و سخت تر است». چنانچه در فرایند صالحین نیز مرحله جذب در واقع آغاز مرحله مسجدی شدن است؛ اما مرحله تثبیت بیشتر به منزله برنامه ریزی دقیق برای مسجدی ماندن اعضاست که ضرورت و اهمیت بیشتری دارد و کاری به مراتب دشوارتر از آن است. علاوه بر این در خصوص مدت زمان سپری شده دوره تثبیت هم چنین به نظر می رسد که حداقل زمان تثبیت در جریان صالحین یک سال متمادی است زیرا یک عضو حلقه تربیتی، اگر بعد از گذشت یک سال، یعنی با سپری شدن چهار فصل متفاوت آن؛ که در یک فصل فعالیت های درسی به اوج می رسد، در دیگری پیک اوقات فراغت اوست و در فصل سوم اکثر خانواده ها به مسافرت می روند، باز هم به حضور در حلقه و شرکت در برنامه های مسجد پایبند بماند و در جلسات صالحین حاضر شود. چنین فردی حداقل شرایط دوره تثبیت را کسب نموده و آماده ورود به دوره رشد است.

در هر صورت تثبیت؛ دوره مراقبت از بذری است که در مرحله جذب، توسط سرگروه یا مربی در ضمیر نوجوان و جوان کاشته شده است و اکنون منتظر است تا این دانه جوانه بزند، نهالی نورس شود و تا حدودی از ریشه دواندن آن در خاک اطمینان حاصل نماید، نهالی که پس از مرحله تثبیت؛ یعنی در مرحله رشد، می بایست تبدیل به درختی تنومند شود تا در فصل میوه چینی برای جبهه انقلاب به بار بنشیند و کام جامعه از ثمراتش شیرین شود.

اگر با قدری مسامحه، دوره جذب در فرایند صالحین را همسنگ دوره دعوت به اسلام بدانیم بر این اساس، دوره تثبیت؛ دوره اسلام آوردن و مسلمان شدن است و دوره رشد، دوره ایمان، یقین و شهود ولایت است که پس از مراحل جذب و تثبیت صورت می پذیرد.

از آنجا که امروزه، یکی از آفت های اساسی فعالیت های فرهنگی دینی، عدم ثبات نیرویی و به اصطلاح حضور «یک خط در میان» اعضا در برنامه هاست لذا برنامه ریزی برای رفع این آفت که همان برنامه ریزی برای سپری شدن دوره تثبیت به شمار می آید از ضروریات اجرا و پیاده سازی فرایند صالحین است.

سینا مهدی زاده

مقدمه
بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و اهل بیته الطاهرین.
روح و اساس شجره طیبه صالحین، بر اساس کار تربیتی است، اون هم از نوع تربیت الهی و دینی. یعنی روح حاکم بر تمام فعالیتهای شجره طیبه صالحین اینه که بسیجیانی ربوبی و الهی در مسیر شکوفایی استعدادهای انسانی الهی خودشون حرکت بکنند. و نیروهای کارآمدی جهت اسلام و انقلاب اسلامی تربیت بشه.

 

مسجد بهترین مکان برای تعاملات اجتماعی
چون اساس شجره طیبه صالحین بر اساس تربیت است بهترین ظرفی که در مباحث تربیتی برای تعاملات اجتماعی گرفته شده مساجد است که ذات باریتعالی  هم دستور می ده به پیامبر «لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالٌ یُحِبُّونَ أَن یَتَطَهَّرُواْ» یعنی ای پیامبر اگر شما در یک مسجدی قرار بگیری که اساس او تقواست از اول روزی که این مسجد بنا شده برای تو بهتر خواهد بود. چرا؟ چون در این مسجد کسانی هستند که می خواهند پاک زندگی کنند و پاک باشند. تربیت هم راه پاکیزه زیستن و انسان زیستن است اینجاست که این آیه یکی از ظرفهای مهم اجتماعی و ظرفیتهای مهم اجتماعی ما همین مساجد هستند، که در بحث کار تربیتی اون هم از نوع تربیت دینی نقش بسیار مهمی ایفا می کنند و جوانان و مردم می توانند در این مکان الهی برای تربیت دینی حرکت بکنند و رو به رشد و کمال ان شاءالله سیر و سلوک داشته باشند. مسجد محل عبادت است و عبادت یکی از راهکارهای مهم تربیت دینی است که خداوند برای انسان قرار داده

چه نماز چه روزه چه بقیه اعمال عبادی برای این است که انسان به خدا برسد به اخلاص برسد به پاکیزگی برسد و مسجد بهترین مکانی است که انسان می تواند به اوج برسد. در روایت داریم که مکان جلوس انبیا همین مساجد هستند. مسجد محلی است که تمامی انسانهای خوب می توانند در این مکان روابط اجتماعی خودشون را تنظیم کنند، در راستای تربیت در راستای تربیت الهی و دینی حرکت بکنند تا ان شاءالله به رضوان الهی و کمال و جمال و جلال الهی نائل بشوند.

 

مسجد بهترین مکان دوستیابی
یکی دیگر از مهمترین تأثیر گذاری های مسجد آشنایی با دوستان الهی است چون انسان ذاتا موجودی اجتماعی است حال که اجتماعی است باید معاشرت داشته باشد باید تعامل اجتماعی داشته باشه. بهترین مکان از حیث سلامت روحی و روانی و دینی مساجد هستند که می شه گروههای تربیتی را در این مساجد راه اندازی کرد، مسئولیتهایی ایجاد کرد و در مسیر تربیت کادر برای اسلام و جهان اسلام از این ظرفیت بزرگ معنوی یعنی مسجد استفاده کرد. در عین اینکه اون حس اجتماعی بودن انسان، حسی که انسان دوست داره در گروه همسال باشه، در گروه اجتماعی زندگی بکنه می شه از طریق این محل عبادی تأمین کرد و دوستان خوب که مهمترین و تأثیر گذارترین اشخاص در تشکیل شخصیت دینی و الهی است، اونجاها پیدا کرد و با همدیگر و به کمک هکدیگر در مسیر تربیت دینی و رسیدن به اهداف شجره طیبه صالحین که چیزی جز رسیدن به مقام رضوان الهی و شکوفایی انسان هاست رسید.

 

نقش علما در شجره طیبه صالحین
نقش دیگه ای که در تربیت شجره طیبه صالحین می تونیم بهش اشاره بکنیم نقش علما و روحانیت معظم است. با توجه به اینکه کار تربیتی نیاز به کارشناس داره، کار تربیتی نیاز به الگو داره، کار تربیتی نیاز به نظارت مدام و مستمر داره؛ اینجاست که کارشناسان دینی ما یعنی علمای ربانی که به تعبیر روایات ورثه ی انبیای الهی هستند، به تعبیر روایات کسانی هستند که تالی تلو اهل بیت حرکت می کنند و اهل بیت طبق اون احادیثی که در کتاب کمال الدین جناب شیخ صدوق هم به او اشاره شده که «فارجعوا فیها الی رواه احادیثنا» به تمامی انسانها کد دادند، گرا دادند که برای تربیت دینی مراجعه کنید به علما مراجعه کنید به علمای ربانی، علمایی که اهل صیانت از نفس هستند، علمایی که خود در مسیر تربیت به کمالاتی رسیده اند، اینجاست که اگر قراره شجره ی طیبه ی صالحین به اوج برسه و به اون آرمانها و اهداف خودش نائل بشه، نقش روحانیت ربانی، نقش علمای ربانی از حیث نظارت، از حیث کارشناسی، از حیث الگودهی و از حیث تربیت انسانها، یک نقش کاملا مطلوب و بلکه کم نظیر و بی نظیر خواهد بود. چون وظیفه ی اصلی علما در راستای کار تربیتی اهل بیت هدایته و هدایت یعنی نشان دادن راه و دستگیری در طی مسیر راه. یعنی هم راه را نشان میدن هم می تونند در طی مسیر تربیت و سیر و سلوک دستگیری بکنن. پس نقش روحانیت البته تأکید می کنم روحانیت ربانی، روحانیت انقلابی در بحث شجره طیبین یک نقش بی نظیری است که ان شاءالله برای جهان اسلام برای انقلاب اسلامی می تونن نیروهای بسیار زبده ای که تربیت شدن توسط معارف دینی و اون کارکردهای تربیت دینی نقش بسیار مهمی است که ما باید به او بپردازیم و ان شاءالله نقش روحانیت ربانی و مسجد که عبادتگاه و بهترین ظرف اجتماعی است برای تبلور تربیت جمعی است ان شاءالله به این نقش توجه بکنیم و تمامی عزیزانی که در مسیر تربیت حرکت می کنند ان شاء الله از مسجد و از عالم ربانی که مشاور و ناظر و راهنمای ما در بحث تربیت خواهد بود غافل نباشند که...
 از خداوند متعال هم می خواهیم که به این طرح و به این شجره طیبه ی صالحین که قصدی جز تربیت کادر ظهور بقیه الله الاعظم و انقلاب اسلامی نداره برکت بیشتری بده به توفیق صلوات بر محمد و آل محمد.

سینا مهدی زاده

مقدمه
اَلم تَرَ کَیفَ ضَرَبَ اللهُ مَثلاً کلمهً طیبهً کَشَجرهٍ طیبهٍ اَصلُها ثابتٌ و فَرعُها فِی الَّسماءِ (سوره ابراهیم /24)
تربیت، شکوفا شدن استعدادهای آدمی در ابعاد گوناگون است و هدف از آن تنظیم عادلانه روابط انسان با خویش، طبیعت، خدا و دیگران می‌باشد و تحقق آن به برنامه‌ریزی دقیق در ابعاد مختلف نیازمند است.
تربیت نیروی انسانی کارآمد و موثر بر پایه ی یک نظام منظم و هماهنگ و دارای ساختار محکم و مبانی عالی تربیتی ممکن خواهد بود. شجره طیبه صالحین با تدوین این نظام هماهنگ و منسجم و تامین نیازهای ارکان آن، در حال حاضر بهترین و موفق‌ترین روش تربیت نیروی انسانی و کادرسازی به شمار می رود. توجه به ساختار این شجره و دقت در روش‌های ارتباطی این ارکان با یکدیگر و سایر اصول آن، این مطلب را روشن‌تر می‌کند.
شجره طیبه صالحین ایجاد یک نظام معرفتی، تربیتی و بصیرتی در قالب حلقه‌های منسجم و مرتبط  در سطوح مختلف بسیجیان سازمان بسیج مستضعفین است که با استفاده از ظرفیت‌های علمی و معنوی نظام اسلامی، موجبات ارتقای آحاد بسیجیان را در ابعاد مختلف فراهم می‌نماید.

حلقه‌‌های تربیتی، جمع محدودی از افراد هم سطح است که به صورت هدف‌مند به وسیله شرکت در جلسات تربیتی و ارتباط اثر بخش در خارج از جلسات با هدایت‌گری، کنترل، جهت‌بخشی و حرکت افزایی مسئول گروه ، سیر مشخصی در عرصه‌های تربیتی، معرفتی و بصیرتی را می‌گذراند.
مجموعه حاضر به شرح و توضیح کلیات شجره طیبه صالحین و ارکان آن خواهد پرداخت.
1-هدف:
تربیت نیروی انسانی مؤمن، بصیر  و توانمند .
2- منظورها:
•    انسجام بخشی به برنامه‌های معرفتی، بصیرتی و تربیتی بسیجیان
•    استفاده از ظرفیت‌های موجود تربیتی بسیجیان در تشکیل و اداره حلقه‌های تربیتی آحاد بسیجیان
•    رشد تربیتی آحاد بسیجیان
•    ارتقاء سطح معرفتی بسیجیان
•    افزایش بصیرت سیاسی و قدرت تحلیل مسائل روز
•    ارتباط آحاد مردم (بسیج ده‌ها میلیونی) با بسیج و برنامه‌های آن
•    افزایش مهارت‌های تربیتی و آموزشی
3- سیاست‌ها:
1-    حاکمیت بخشی کیفیت و اثربخشی بر تمامی مراحل برنامه‌ها و فعالیت‌های ستادی و صفی
2-    اعتمادسازی در جمعیت هدف به ویژه بسیجیان و جلب مشارکت و همکاری آنان
3-    نگاه تربیت‌مدار بر تمامی مراحل و اقدامات برنامه‌ای
4-    تمرکززدایی و واسپاری امور به بسیجیان مستعد
5-    نخبه‌گرایی و اولویت توجه به استعدادهای درخشان

4- رهنمودهای مقام معظم رهبری (مدظله العالی)
«انسان برجسته در میدان رزم، دارای بنیه قوی فرهنگی، خودجوش در عرصه سیاست، توانا در تبلیغ دین است، باید این‌گونه افراد درست کنید.»
« بسیجی می‌تواند محور باشد و انسانهایی را به خود جذب کند و با سخن، اخلاق، رفتار، درس‌خواندن، کارکردن، احساس مسئولیت، آگاهی سیاسی و اطلاعات دینی و معنوی خود مثل شمعی دلها را روشن کند.»
« ایمان کمتر در کلاس به دست می‌آید، بیشتر در جلسات موعظه، در برخوردهای خوب و بیشتر از همه در رفتار ما و در سوق دادن آنها به نماز، عبادت، ذکر، تضرع و توسل به دست‌ می‌آید.»


5- تدابیر:
فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی سخنانی در جمع فرماندهان سپاه‌های استانی اظهار داشتند:
«[طرح صالحین] اقدام محوری، عمده و اساسی است؛ که رده‌های مقاومت بسیج در راستای ارتقاء سطح بصیرت و معنویت بسیجیان باید انجام دهند. و این همان 70 درصد کار مهمی است که سازمان بسیج باید در سطح گسترده انجام دهد.»
« در واقع مهمترین طرح معنوی و فرهنگی که ما تحت  عنوان مأموریت بسیج از آن یاد می کنیم همین طرح صالحین است که باید دوستان سرمایه‌گذاری جدی روی آن داشته باشند. (با همه ظرافتهای خاصی که این طرح دارد.)»
- تعاریف:
شجره طیبه صالحین دارای ارکان مرتبط و منسجمی است که در ادامه به تعریف و شرح هر یک پرداخته خواهد شد.
الف) مرکز تولید اندیشه اسلامی و پاسخ‌گویی به شبهات:
همانطور که در شکل صفحه بعد نشان داده شده است، مرکز تولید اندیشه ی اسلامی و پاسخگویی به شبهات، زیربنای شجره ی طیبه را تشکیل داده و مرجع سیاست‌گذاری آن می‌باشد.
پاسخگویی به شبهات اعضا و کنترل و نظارت بر روند کلی برنامه‌های شجره توسط کارشناسان و علماء ی صاحب‌نظر در حوزه‌های معرفتی، تربیتی و بصیرتی در مرکز تولید اندیشه اسلامی، صورت می‌پذیرد.
فعالیت این مرکز در سه بعد کلی: 1-  معرفتی ؛ 2-  تربیتی ؛ 3-  بصیرتی تقسیم بندی شده که هر یک از این موضوعات توسط یکی از علمای شاخص و برجسته کشوری اداره می‌گردد.
ب) استاد:
   عالمی است عامل، بصیر و صاحب‌نظر در مبانی تربیت اسلامی با روحیه ی ولایی و انقلابی که توانایی هدایت‌گری در راستای رشد و تکامل علمی و عملی سرمربیان و سایر اعضای بسیج و آحاد مردم را دارا می‌باشد.
پس از مرکز تولید اندیشه، استاد به عنوان مرجع پاسخ‌گویی به شبهات و مرجع تبیین سیاست‌های کلی شجره تعیین شده است. اساتید شجره از بین علماء و بزرگان حوزه تربیتی انتخاب شده و هر یک مسئولیت هدایت و رهبری حلقه سرمربیان خود را بر عهده خواهند داشت. کلیه اساتید نیز در زمان‌بندی مشخص سالیانه در مجمع اساتید شرکت کرده و علاوه بر اطلاع‌ از سیاست‌های جدید شجره طیبه، به تبادل اندیشه‌ها و روش‌های اجرای ماموریت‌ها خواهند پرداخت.
اهم ویژگی‌های اساتید عبارتند از:
•    صاحب نظر در مبانی تربیت اسلامی
•    آشنا به مبانی انسان شناسی و اخلاق اسلامی
•    دارای بصیرت و بینش ولایی
•    دارای توان جریان سازی و بسیج توده‌های انقلابی
•    دارای مقبولیت مردمی و حسن سلوک اجتماعی
•    دارای سابقه و روحیه جهادی و انقلابی
•    حضور فعال در صحنه‌های اجتماعی
•    مجتهد یا قریب‌الإجتهاد و یا سطح 4 حوزه علمیه
برخی از مهمترین وظایف اساتید عبارتند از:
•    تبیین سیاست‌ها و برنامه‌های مرکز تولید اندیشه .
•    پاسخ‌گویی به سئوالات و شبهات سرمربیان .
•    ارتباط با سایر اساتید به منظور تبادل تجربیات، اندیشه و فکر.
•    تبیین مبانی تربیت اسلامی و اصول معرفت و بصیرت دینی در تمامی سطوح.
•    شناسایی استعدادهای متربیان و کادرسازی خاص.
•    پاسخ‌گویی به شبهات و بصیرت افزایی در سطح شجره ی طیبه از طریق سرمربیان.
•    تشکیل حلقه سرمربیان و نظارت بر رشد و کمال فردی سرمربیان و ارتقای بُعد علمی و معنوی آنها.
•    جریان سازی و ایجاد بستر مناسب برای عضویت آحاد جامعه در شجره ی طیبه.
ج) سر مربی:
   فردی است فرهیخته، آگاه و مسلط به اصول و روش‌های تربیت اسلامی که قدرت جهت‌دهی تربیتی، معرفتی و بصیرتی مربیان، سرگروهها و سایر مخاطبین را دارا می باشد.


سرمربی، حلقه اتصال استاد و مربی محسوب شده و وظیفه انتقال برنامه‌ها و سیاست‌ها را به مربیان بر عهده خواهد داشت. هر یک از سرمربیان وظیفه هدایت و رهبری حلقه ی مربیان خود را بر عهده داشته و موظف به مدیریت و کنترل آنان می‌باشد. از طرفی رفع مشکلات و شبهات مربیان نیز بر عهده سرمربی مربوطه خواهد بود.
برخی از اهم شرایط سرمربی عبارتند از:
•    مسلط به مبانی و اصول تربیتی
•    دارای قدرت شناخت آفت‌های تربیتی
•    دارای بصیرت و بینش ولایی
•    دارای توانایی هدایت و جهت‌بخشی
•    آشنا  و عامل  به اندیشه‌های حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه) و مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی)
•    سابقه و تجربه میدانی در امر مدیریت فرهنگی
•    حداقل تحصیلات فوق لیسانس ویا سطح 3 حوزه یا 5 سال سابقه ی درس خارج حوزه‌های علمیه
•    دارای شخصیت برجسته جهت الگوگیری تربیتی
برخی از اهم وظایف سرمربی عبارتند از:
•    شناسایی استعدادهای متربیان و کادرسازی خاص.
•    نظارت محتوایی بر روند رشد و بالندگی معنوی و تقویت بنیه علمی مربیان زیرمجموعه.
•    نظارت کلی بر روند تربیتی سرگروه‌های حلقه¬های تربیتی زیر نظر مربیان زیرمجموعه.
•    تقویت روحیه ولایی و انقلابی در سطح مربیان و سرگروه‌ها  و انگیزه‌سازی برای تداوم فعالیت‌های فرهنگی‌تربیتی .
•    مشورت‌دهی و جهت‌بخشی فعالیت‌های فرهنگی حیطه ی فعالیت.
•    تبیین اصول تربیتی، معرفتی و بصیرتی اندیشه ی اسلامی در سطح مربیان و سرگروه‌¬های زیرمجموعه.
•    شناسایی، پیشگیری و رفع آسیب‌های تربیتی، معرفتی و بصیرتی زیرمجموعه‌های وابسته.
د) مربی:
فردی است با تجربه و مسلط به روش‌های تربیتی که توانایی نظارت، کنترل، رشد و ارتقاء سرگروه‌ها را دارا می‌باشد.
مربی، حلقه اتصال سرگروه و سرمربی بوده و وظیفه انتقال برنامه‌ها و سیاست‌های پی‌ریزی شده به سرگروه‌ها را بر عهده خواهد داشت. مربی موظف است علاوه بر پاسخ‌گویی به شبهات و سئوالات سرگروه‌ها، بر عملکرد سرگروه و شیوه‌های مدیریتی وی در حلقه ی مربوطه نظارت داشته باشد. ارتباط مستقیم مربی با متربیان نیز در فاصله‌های زمانی مشخص  لازم است. از طرفی مربی وظیفه مدیریت حلقه و سرگروه‌های خود را بر عهده خواهد داشت.
برخی از اهم ویژگی‌ها و شرایط مربی عبارتند از:
•    آشنا به مبانی و اصول تربیتی و مسلط به روش‌های تربیتی
•    داری قدرت تشخیص آسیب‌ها و آفت‌های تربیتی و تشخیص صحیح جریانات فکری، سیاسی و انقلابی
•    حضور در صحنه جهت دفاع از آرمان‌های حضرت امام خمینی(رحمه‌ الله علیه) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی)
•    سابقه کار تربیتی و گروه‌داری و توانایی کادرسازی و پرورش کادر
•    دارای قدرت مخاطب شناسی و اقناع
•    حداقل تحصیلات لیسانس ویا سطح 2 حوزه علمیه
•    دارای شخصیت متعادل جهت الگوگیری تربیتی
برخی از اهم وظایف مربی عبارتند از:
•    ایجاد هماهنگی و وحدت رویه در فعالیت‌های تربیتی
•    تبادل تجربیات و روش‌های عملیاتی کردن برنامه‌ها و اهداف شجره ی طیبه ی صالحین
•    ارتقای علمی و عملی سرگروه‌ها
•    مراقبت و نظارت بر روند رشد و تکامل سرگروه‌ها
•    پاسخگویی و رفع شبهات تربیتی، معرفتی، بصیرتی سرگروه‌ها
•    نظارت بر سیر تربیتی متربیان در حلقه¬های تربیتی و مشورت‌دهی از طریق سرگروه
هـ) سرگروه:
فردی است آگاه، دلسوز و آشنا به روش‌های تربیتی که مهارتهای تشکیل و اداره گروه تربیتی را متناسب با متربیان دارا می باشد.
سرگروه، نقش هدایت‌ حلقه متربیان را بر عهده داشته و موظف است به صورت منظم با مربی ارتباط داشته و در صورت نیاز به منظور رفع مشکلات و شبهات متربیان، با وی بحث و تبادل نظر داشته باشد. سرگروه حلقه ی اتصال متربی و مربی محسوب خواهد شد. از طرفی مدیریت حلقه ی متربیان توسط سرگروه انجام خواهد شد.
برخی از اهم ویژگی‌های سرگروه عبارتند از:
•    پر شور،  با انگیزه ،اهل مطالعه و تحقیق
•    آشنایی اجمالی به مبانی و اصول تفکر اسلامی
•    دارای قدرت تحلیل و بررسی جریانات روز و انتقال صحیح تحلیل‌ها
•    دارای مهارت‌های مختلف گروه‌داری از قبیل مهارت جذب، تثبیت و ...
•    دارای قدرت جذب مخاطبین
•    دارای شخصیت متعادل جهت الگوگیری تربیتی
برخی از اهم وظایف سرگروه عبارتند از:
•    تقویت باورهای دینی و انقلابی متربیان و رفع شبهات آنان
•    ارائه مشورت و راهکار تربیتی، معرفتی و بصیرتی
•    نظارت بر رشد و تعالی معنوی اعضای حلقه
•    ایجاد فضای صمیمانه و انس و الفت جهت رسیدگی به مسائل تربیتی
•    ارتباط چهره‌ به چهره و دوطرفه با اعضا، جهت آگاهی از ضعفها و قوت‌ها و رسیدگی به آنها
•    مراقبت از رشد تحصیلی و علمی اعضا
•    مصون سازی اعضای گروه در قبال آفات و آسیب‌های اجتماعی
و) متربی (بسیجی فعال):
فردی است مستعد که با ایجاد انگیزه‌های لازم، امکان شرکت در حلقه‌های تربیتی را داشته باشد.
متربیان به عنوان سرمایه‌های اصلی شجره محسوب شده و وظیفه مدیریت و نظارت بر برنامه‌های فردی و گروهی آنها بر عهده سرگروه خواهد بود.
7- ارتباط ارکان شجره:
هر یک از ارکان شجره به دو شکل با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند:
الف) ارتباط منظم: این نوع از ارتباط در خصوص ارتباط اعضای گروه با مسئول گروه بوده  که بر اساس برنامه زمان‌بندی شده و از قبل اعلام شده صورت می‌پذیرد.
ب) ارتباط اقتضایی: این نوع ارتباط در خصوص هر یک از اعضای شجره با سایر اعضای زیرمجموعه می‌باشد که متناسب با نیاز افراد و به صورت اقتضایی صورت می‌پذیرد. به عنوان مثال استاد در مواقعی احساس می کند که به صورت مستقیم با یک مربی بایستی ارتباط داشته باشد و یا در مواردی مسئول گروه، خارج از برنامه ی تعریف شده با اعضای حلقه ی خود ارتباط برقرار می‌کند.
8- حلقه‌های تربیتی:
حلقه‌های تربیتی دارای دو بعد ماهیتی و هویتی می‌باشند. تحقق این دو بعد در کنار هم موجب تحقق صحیح و کامل حلقه‌های تربیتی می‌گردد.
الف) ماهیت حلقه‌ها :
حلقه‌های تربیتی، به منزله ستون شجره طیبه صالحین تلقی می‌شوند. در شجره طیبه صالحین 5 نوع حلقه  وجود دارد: 1- حلقه متربیان؛ 2- حلقه سرگروه‌ها؛ 3- حلقه مربیان؛ 4- حلقه سرمربیان؛ 5- مجمع اساتید
اهم ارکان ماهیتی حلقه‌ها عبارتند از:
1- مسئول گروه: متناسب با نوع حلقه شامل سرگروه، مربی، سرمربی و استاد می‌شود.
2- اعضای حلقه: متناسب با نوع حلقه شامل متربیان، سرگروه‌ها، مربیان و سرمربیان می‌شود.


3- سطح بندی اعضا : توجه به جنسیت، سطوح مختلف مخاطبین، سطح علمی، مهارتی و قشری آنها و نیز توجه به نیازهای هر یک مستلزم آن است که حلقه‌های تربیتی در سطوح مختلف تشکیل شده و افراد با توجه به توانمندی‌ها و نیازهای خود در هر یک از این حلقه‌ها به عضویت گرفته شوند.
4- تعیین زمان و مکان مناسب: مناسبت‌ترین زمان‌های تشکیل حلقه‌های تربیتی یک ساعت قبل یا بعد از نماز مغرب و عشاء (متناسب با شرایط حلقه‌ها) می باشد .
5- شکل‌گیری جلسه: برپایی نشست صمیمانه اعضا و سرگروه در قالب حلقه
اهم ملاک‌های سطح بندی حلقه‌ها عبارتند از:
•    جنسیت
•    قشر
•    سن
•    تحصیلات و مهارت‌ها
•    استعدادهای اعضا
•    نیازهای اعضا
ب) هویت حلقه‌ها :
 تحقق ماهیتی حلقه‌های تربیتی پیش‌نیاز تحقق هویت حلقه‌ها است. که اهم ارکان تحقق هویت حلقه‌ها عبارتند از:
1- ویژگی‌های فردی و تربیتی مسئول گروه (از اهم ویژگی‌های مسئول گروه آن است که از سیر تربیتی خود غافل نشده و به صورت مستمر به آن توجه داشته باشد.)
2- نوع ارتباط مسئول گروه با اعضا در جلسه و خارج از جلسه (منظم و اقتضایی).
3- عنایت به تربیت متربی.
4- استفاده از محتوا در راستای رشد تربیتی اعضای حلقه.
5- توجه به تربیت مرحله‌ای و دراز مدت به جای تربیت دفعی و کوتاه مدت  و متناسب با استعداد و ظرفیت افراد.
6- تربیت اقناعی و همراه با پذیرش باطنی افراد نه از روی زور، خجالت و رودربایستی.
نکته: نقش مربی  در تربیت: مربی در تربیت افراد مانند باغبان در پرورش گل است. همانطور که باغبان نمی‌تواند رنگ طبیعی، نوع و شاخ و برگ گل را تغییر دهد و تنها با ایجاد فضا، آب و خاک مناسب در پرروش گل تأثیر خواهد داشت، مربی نیز با ایجاد زمینه‌ها و شرایط لازم، انگیزه ی حرکت در جهت رشد و تعالی را برای متربی ایجاد می‌کند.
 9- فواید و ثمرات:
1-  نظارت و کنترل فردی نیروها
2-  ایجاد میدان رقابت با گروه‌ همسالان و همسطح
3-  کشف استعدادها و قابلیت‌های افراد
4-  رفتارسازی محسوس
5-  پاسخ به شبهات
6- شناخت عمیق نسبت به آحاد مخاطبین
7-  همدردی وهمدلی در مشکلات فردی و خانوادگی
8- اصلاح ارتباطات و رفاقت‌ها
9-  ایجاد بستر سالم دوست‌یابی
10-  تقسیم کار و تقویت حس مسئولیت‌پذیری
11-  پاسخ‌گویی مسئول گروه درمقابل مشکلات و شبهات افراد
12-  تربیت مدیران کارآمد و متعهد
13-  فراهم کردن زمینه های تحقق بسیج کیفی
14-  ارتقاء شأن و منزلت بسیج و بسیجیان
15-  اصلاح رفتارها و رفتارسازی مطلوب در بین بسیجیان
16-  ایجاد و تقویت روحیه مطالعه و کتابخوانی
17-  ایجاد بستر مناسب تربیتی جهت رشد و تعالی ایمان و معنویت بسیجیان
18-  اعتماد بیشتر مردم و خانواده‌ها نسبت به بسیج در قالب رشد معنوی و اخلاقی اعضای بسیجیان.

سینا مهدی زاده

  1: شنیدن سخنان دیگران
از صفات  یک سرگروه یا مربی  آگاه ، سعة صدر و  گوش دادن  به  حرف همة اعضاست .  سرگروهها و مربیان  موفق ، شنوندگان خوبی هستند .

  2: نگرش جامع
  در برنامه‌ریزی حلقه های صالحین ، جامع‌نگر  باشیم تا توجه به مسأله‌ای سبب  اخلال در مسایل دیگر نشود.

  3: فازبندی
اقدامات و برنامه‌ها در حلقه ها باید زمانبندی شده و مرحله به مرحله (تدریجی) انجام گردد ، چنان که خداوند قادر و توانا در آفرینش آسمان و زمین چنین کرد.

                                                                                    
  4: صبر و استقامت
* یکی از صفات سرگروهها و مربیان ، صبر و استقامت است ، زیرا که صبر، انسان را به شهد موفقیت می‌رساند.
 
  5: ایمان به هدف
سرگروهها  و مربیان حلقه های  صالحین  باید چنان در  ایمان به  هدف و  آرمان ‌ خود ، استوار و مطمئن باشند که انحراف افراد ، نتواند ایشان را دچار تزلزل و سستی کند.

  6: تقسیم کار
تقسیم کار یکی از  اصول حلقه داری  و زندگی جمعی است  . ( کلمه «  وارد  » به معنی کسی است که مسؤول آب آوردن است )
 
  7: دقت در رفتار
هر کس پست یا مسؤولیتی می‌گیرد، باید در رفتارهای خویش دقت زیادی داشته باشد چون اخبار مربوط به مسؤولین بسیار زود منتشر می‌شود.

  8: میانه روی در هزینه
در جبران خدمات اعضای گروه ، باید اعتدال داشت ، نه آنقدر که ایشان در مضیقه قرار گیرند و مایوس  و ناراضی شوند  و  نه آنقدر بذل و  بخشش که به  ورشکستگی و شرمندگی مربی و سازمان کشیده شود.
 
  9: کیفیت کار
* آنچه که باید در یک حلقه صالحین  ، در مورد عملکرد افراد ، معیار و اصل باشد، کیفیت و بازدهی کار آنهاست، نه مقدار و کمّیت آن.

 

سینا مهدی زاده


1 : تلاش همه جانبه
معیار ارزش گذاری در موفقیت افراد، میزان تلاش آنان است.

  2: نظارت بر کار حلقه های صالحین
سرگروهها و مربیان باید بر کارها و عملکرد اعضای گروه نظارت داشته باشند.     

      
  3: قاطعیت
سرگروه یا مربی شجره طیبه صالحین در عین نرمخویی و ملاطفت باید از قاطعیت و یقین برخوردار باشد .

                                                                                      
  4: تفویض مسؤولیت
 تفویض مسؤولیت به اعضای گروه باید بر اساس توانایی‌هایشان باشد و به همان مقدار از ایشان انتظار داشت.

  5: ارزیابی عملکرد
سرگروه یا مربی  باید نیروهای کارآمد را از نیروهای ناکارآمد جدا نماید تا بتواند در رسیدن به اهداف موفق تر باشد .
 
  6:پیگیری تا حصول نتیجه
پیگیری برای رسیدن به نتیجه، اصلی مهم در اداره حلقه است ، چنان‌که خداوند وصول مطالبات را به پیگیری مستمر منوط می‌داند.

  7: تمرکز بر هدف
در مدیریت حلقه ها ، تمرکز بر هدف و دوری از تشتّت، یک ضرورت برای نیل به اهداف است.

  8: حفظ شخصیت
اگر خواستید شخصی را  توبیخ کنید  مواظب شخصیت او  باشید  که تخریب  نشود زیرا اگر شخصیت وی تخریب شود دیگر نمی‌تواند  مجموعة خود را اداره کند. چنانکه خداوند هنگام انتقاد ، ابتدا جایگاه والای پیامبر و عفو و رحمت خودش را متذکر می‌شود ، سپس به بیان انتقاد می‌پردازد.

  9: گزارش‌گیری
سرگروهها و مربیان باید هوشیار باشند و به هر گزارشی اعتماد نکنند. باید در مناصب و مجاری کسب گزارش، افراد موثق و معتمد قرار گیرند.

سینا مهدی زاده

نقش سرگروه

در شجره طیبین صالحین مهمترین بلکه اساسی ترین نقش تربیتی را جناب سرگروه داره. سرگروه صفر تا صد مطالب تربیتی را باید مدیریت بکنه. اینجاست که ما باید با نقش مدیریتی جناب سرگروه در یک گروه تربیتی و یک حلقه صالحین بیشتر آشنا بشیم. به نظر می رسه که مهمترین نقش مدیریتی جناب سرگروه نسبت به یک گروه تربیتی دو تا مطلب هست در حوزه مدیریت تربیتی. یکی شناسایی نیروهاست و دومی برنامه ریزی؛ به چه معنا؟ به این معنا که یک سرگروه باید نیروهایش را از تمام لحاظ شناسایی بکنه یعنی ظرفیتهای وجودی شون را محدودیتهای وجودی و بعضا ژنتیکی و محیطیش را، استعدادهای خدادادی چه استعدادهای عمومی و چه استعدادهای خاص و اختصاصی اون شخص را، نقاط قوت این شخص و نقاط ضعف این شخص را باید بشناسد. بعد از شناسایی این مطالبی که محضر مبارکتون بیان شد، مهمترین نقش مدیریتی جناب سرگروه، برنامه ریزی جهت شکوفا شدن استعدادها، تقویت نقاط قوت، از بین رفتن نقاط ضعف و قرار گرفتن این نیرو و این متربی که در این حلقه در حال شرکت است، برنامه ریزی کنیم جهت شکوفایی اون استعدادهاش و حرکت به سمت اون استعدادهایی که داره. اینجاست که این میشه نقش مدیریتی یک سرگروه.

مشکلات عدم شناسایی
اگر سرگروهی خوب شناسایی نکنه یعنی ندونه این نیرو این فرد در چه محیطی بزرگ شده. آیا یک محیط متدین بوده یا یک محیط مثلا عادی یا بعضا ضد دین. در چه مدرسه ای در حال تحصیله در چه محله ای در حال رشد ونمو است، قطعا نمی تونه خیلی از کمکهای تربیتی به این نیرو داشته باشه. حتی آشنایی با رفتار خانوادگی، به این معنا که ممکنه یک نیرو عصبی مزاج باشه، چرا؟ چون پدر و مادرش عصبی اند یا خانواده اش عصبی اند اگر درست شناسایی نکنه نمی تونه مدیریت بکنه و برنامه ریزی کنه جهت از بین رفتن مثلا این حالت عصبی بودنش. یا مثلا اگر نیرویی می بینیم از حیث ذهنی متوسط به پایینه یا یک نیرویی بسیار تیز ذهنه، خوب برنامه ریزی تربیتی برای این دو نیرو فرق می کنه. یا مثلا می بینیم بعضی ها نسبت به بعضی از مسائل دچار عقده هایی شدن دچار مشکلاتی شدن اگر مربی اینها را شناسایی نکنه نمی تونه این نیرو را مدیریت بکنه و برای او برنامه ریزی داشته باشه.

 

تسلط سرگروه به اصول تربیتی و تعامل با مسئولان
البته باز تأکید می کنم یکی از ارکان مهم بعد از شناسایی برنامه ریزی است لازمه ی برنامه ریزی تربیتی این است که انسان و اون سرگروه از حیث مطالعات از حیث تجربه، از حیث آشنایی با مبانی ، روشها و اصول تربیتی مسلط باشه که بتونه این برنامه ریزی را داشته باشه و نکته بسیار مهم اینه که در مسائل تربیتی خصوصا در بحث شجره طیبه صالحین گروهداری فقط یک جنبه نیست باید از حیث پشتیبانی، باید از حیث آمادگی امکانات تفریحی و اردویی جناب سرگروه تعاملات مدیریتی با مسئولان بالاترشون داشته باشه مثلا مسئولین طرح صالحین پایگاه، اون مربی ای که از طرف حوزه بسیج یا سرمربی ای که از طرف ناحیه بسیج در نظر گرفته شده با اینها تعاملات داشته باشه جهت برنامه ریزی بهینه جهت شکوفایی استعدادهای این نیروها جهت پشتیبانی و ایجاد زمینه های شکوفایی، جهت دادن مسئولیتها و تربیت کادر کارامد برای نظام اسلامی و جهان اسلام.  باید با اونها هم تعامل داشته باشه با اونها ارتباط داشته باشه، مشکلات گروهی که خودش نمی تونه حل کنه یا ممکنه شک داشته باشه حتما با مسئول بالاترش مشورت بکنه

 

برنامه ریزی همه جانبه
در برنامه ریزی همه جانبه به یک نیرو نگاه کنه، یعنی هم شخصیت اجتماعی اش را در نظر بگیره، هم وضعیت علمی و درسی اش را در نظر بگیره و حتی از الآن به فکر آینده کاری این نیرو، از الآن به فکر زندگی تشکیل خانواده این نیرو باشه، این نباشه که این نیرو تا یک مقطعی براش برنامه داشته باشند بعد رهاش بکنند بره در فضای جامعه بره در بقیه ارگانها و باز برگرده به اون حالت قبلی اش. یک مربی موفق، یک سرگروه موفق باید برنامه ریزی کاملی نسبت به این نیرو داشته باشه و تمام جوانب قضیه را مدیریت بکنه هم مدیریت زمان داشته باشه هم مدیریت امکانات داشته باشه، هم مدیریت نیروها را داشته باشه.

سینا مهدی زاده

 هدف :
تعالی معنوی توام با رشد ایمان آگاهانه و بصیرت بسیجیان
 منظور :
تعلیم و تربیت  مدیران و مربیان شایسته و کارآمد در عرصه های مختلف تربیتی، فرهنگی و . . .
 تقویت باورهای دینی و توسعه اخلاق و رفتارهای اسلامی در میان آحاد بسیجیان

طریقه اجرای طرح بدین صورت است که با تشکیل حلقه های تربیتی کار شکل می گیرد. حلقه های تربیتی به فعالیتهای تربیتی گفته می شود که در آن افراد در یک حلقه 15 تا 20نفره کنار هم نشسته اند و یک نفر مربی مطالب مربوط  به مسائل تربیتی و سایر موضوعات روز مبتلا به افراد را ارائه می دهد. مباحث به صورت مباحثه طرفین پیش می رود و افراد هر سئوالی که داشته باشند ، از استاد و مربی می پرسند و پاسخ سئوالات خویش را در یک فضای دوستانه و صمیمی  دریافت می نمایند و در نهایت تمامی مباحثات و مطالب با هدایت و راهنمایی استاد جمع بندی می شود.

مهمترین رکن طرح ارتباط مربی و استاد با اعضای گروه بصورت یک حلقه متصل در فضای خارج از آن جلسه می باشد و در این صورت است که حلقه تربیتی مفهوم پیدا می کند. بهترین حلقه های تربیتی جمعیت آن محدود و برای مربی گروه در هر شرایطی به سهولت قابل دسترسی باشد به نحوی که مربی بتواند در طول ایام هفته با آنها ارتباط عاطفی و معنوی بر قرار کرده و کارهای تربیتی خود را دنبال نماید.

خروجی :
1. تبدیل پایگاه به کانون تعلیم و تربیت
2. تقویت فعلیت و هدایت خلاقیتها و استعدادهای بسیجیان در ابعاد مختلف
3. اعتماد بیشتر مردم و خانواده ها به بسیج با توجه به رشد اخلاقی ومعنوی اعضای پایگاهها
4. تربیت مدیران کارآمد برای پایگاه
5. فراهم کردن زمینه تحقق بسیج کیفی در پایگاهای مقاومت مستعد و نمونه
6. ارتقاء شان و منزلت بسیج و بسیجیان
7. اصلاح رفتارها و رفتار سازی مطلوب در بین بسیجیان
8. ایجاد وتقویت روحیه مطالعه و کتاب خوانی
9. ایجاد بستر مناسب تربیتی جهت رشد وتعالی ایمان و منعویت بسیجیان

سینا مهدی زاده